Byłam dzieckiem z Auschwitz. Opowieść o ocaleniu - Malcolm Brabant, Tova Friedman

 

Tytuł: Byłam dzieckiem z Auschwitz. Opowieść o ocaleniu 

Tytuł oryginalny: The Daughter of Auschwitz

Autor: Malcolm Brabant, Tova Friedman

Wydawnictwo: Poradnia K

Data wydania: 25.01.2023

Liczba stron: 304

Egzemplarz: własny

Niesamowita historia odwagi, wytrzymałości i przetrwania. Przejmujące wspomnienie jednej z najmłodszych ocalałych z Auschwitz, Tovy Friedman, opowiadające o jej dzieciństwie, dorastaniu w czasie Holokaustu i przeżywaniu szeregu doświadczeń bliskich śmierci w żydowskim getcie, nazistowskim obozie pracy i obozie Auschwitz. Opowieść o namacalnym złu, ale i nieustającej nadziei. Ta porażająca osobista relacja Tovy Friedman zostaje Czytelnikowi w głowie na zawsze. Tova Friedman opowiada o strasznych wydarzeniach sprzed prawie 80 lat, z innych czasów, ale prawdy, które ujawnia, są wieczne. Jej świadectwo to głos sprzeciwu przeciw antysemityzmowi, nacjonalizmowi, mowie nienawiści. Czteroletnia Tova po likwidacji getta w Tomaszowie Mazowieckim została z rodzicami wywieziona do nazistowskiego obozu pracy w Starachowicach. Nie miała jeszcze sześciu lat, gdy wepchnięto ją wraz z matką do bydlęcego wagonu i wysłano do obozu zagłady Auschwitz-Birkenau. Ojciec Tovy, rozdzielony z rodziną, trafił do Dachau. Przez pół roku uwięzienia w Birkenau kilkuletnia dziewczynka była świadkiem okrucieństw, których nigdy nie zapomni. Doświadczyła wycieńczającego głodu, zimna, strachu, niewyobrażalnych upokorzeń. Wielokrotnie spoglądała śmierci w oczy. Należy do garstki osób, które weszły do komory gazowej i przeżyły. W styczniu 1945 roku nazistowscy funkcjonariusze uciekli z Birkenau, mordując pozostałych więźniów. Matka ukryła wtedy córkę wśród trupów i obie w ten sposób przetrwały. Po wyzwoleniu obozu przez Rosjan wróciły do rodzinnego Tomaszowa, gdzie odnalazł je ojciec Tovy. Wkrótce rodzina wyjechała z Polski, zabierając ze sobą bagaż traum, z którymi próbowała się uporać przez całe ocalone życie.

W przeciwieństwie do wielu innych relacji osób ocalałych z Holokaustu książka Tovy Friedman przedstawia czytelnikom Auschwitz z perspektywy dziecka. W wieku sześciu lat Tova była jednym z najmłodszych ocalałych z obozu koncentracyjnego.

Jej wspomnienia zaczynają się od chaosu tuż przed wyzwoleniem Auschwitz, kiedy nazistowscy żołnierze podpalili wiele budynków i zniszczyli wiele krematoriów, aby ukryć swoje zbrodnie wojenne. Friedman wspomina, że przebywała w baraku dla dzieci, podczas gdy wokół niej padał deszcz strzelanin i eksplozji. Jej matka pojawiła się w ostatniej chwili, aby ją uratować.

Następnie Tova wraca myślami do swoich wspomnień z dorastania w żydowskim getcie w Tomaszowie Mazowieckim. Urodziła się w 1938 roku, zaledwie dwa miesiące przed Nocą Kryształową. Friedman pisze o dzieciństwie pełnym niedożywienia. Bezpieczeństwo znalazła pod rodzinnym stołem kuchennym, gdzie bawiła się i słuchała rozmów dorosłych. Była świadkiem rozstrzeliwania i zabijania członków rodziny. Innym słowem przyzwyczaiła się do niepewności oraz niebezpieczeństwa.

Wiele razy jej życie mogło się zakończyć. Jednak jej uwaga, szczęście oraz bezpośrednie instrukcje matki raz po raz ratowały jej życie. Pod koniec wojny 1945 roku z Tomasza Mazowieckiego ocalało zaledwie 200 osób z 13 000 Żydów i tylko pięcioro dzieci w tym Tova Friedman.

Książka napisana przez świetnego dziennikarza Malcolma Brabanta, bardzo dobrze opisuje życie Tovy Friedman. Mężczyzna wykorzystuje także inne badania, aby jeszcze bardziej doprecyzować wspomnienia kobiety, która miała zaledwie sześć lat, kiedy została wyzwolona z Auschwitz.

Nie da się oceniać takich książek. Każdy powinien ją przeczytać, aby świat dowiedział się o wszystkich zbrodniach popełnionych w czasie II wojny światowej.

“Każdy z nas nosi w sobie siłę, która pozwala pokonać przeciwności losu.”